Batılı ülkeler, Ukrayna’ya muharebe araçları ve mühimmat sevkiyatını hızlandırdı.
Kiev’e askeri sevkiyat, Rusya’nın bahar aylarında yeniden saldırıya geçeğine dair söylentilerin gölgesinde gerçekleştiriliyor.
Ukrayna’nın bahar öncesi tedbir girişimi
Rus ordusunun şiddetli saldırıları karşısında tank ve zırhlı araç envanteri azalan Ukrayna, Rusya’nın şubat ve mart ayları gibi başlatması beklenen büyük taarruza karşı tedbir almaya çalışıyor.
Çoğunlukla Sovyetler Birliği döneminden ya da 1990 sonrasından kalan tankları kullanan Ukrayna, Batı ülkelerinden uzun süredir Rusya’ya karşı daha ağır zırhlı ve silahlı teçhizat talebinde bulunuyor.
300 tank istiyorlar
Batı ülkelerinden 300 tank isteyen Ukrayna, envanterinde faal olan tank ve zırhlı araçların önemli bölümünü kendi savunma sanayi imkanlarıyla modernize edip ayrıca türev ya da yeni tasarım araçların üretimini sürdürmeye çalışıyor.
Ancak Batılı ülkelerin yaptığı son açıklamalarda, tedarik edebilecekleri tank sayısı şimdilik 100 civarında görünüyor.
Rus ordusundan ele geçirilen araçların sayısı
Savunma ve Güvenlik Araştırmacısı Arda Mevlütoğlu’na göre, Ukrayna’nın elinde T-62, T-72, T-80 ve T-84 ana muhabere tank modelleri bulunuyor. Açık kaynaklara göre, 2022 başı itibarıyla Ukrayna’nın toplam faal tank sayısı 860 civarındayken, depolananların sayısı 1200’den fazlaydı.
Ancak bu tankların ve yaklaşık 2 bin 500 zırhlı personel taşıyıcı ve zırhlı muharebe aracının önemli bir kısmı savaş sırasında tahrip oldu. Ukrayna diğer taraftan Rus ordusundan T-72, T-80 ve T-90 tankı ve çok sayıda araç ele geçirdi.
Almanya ve ABD’nin sevkiyat kararı
Kiev yönetimi, yine NATO ülkelerinden de büyük miktarlarda araç aldı ve bunlar arasında eski Sovyet yapımı BMP-1/2’ler ile M113, VAB, Kirpi, Maxxpro gibi NATO ürünü araçlar da bulunuyor.
Almanya ve ABD’nin Ukrayna ordusuna sağlamayı kabul ettiği Leopard 2 ve M1 Abrams tankları, teknik özellikleriyle gündemin ön sıralarına yerleşti.
Her iki ana muharebe tankının da ilk modelleri 1980’lerin başında hizmete girerken, muharebe sahasındaki ve tehdit ortamındaki değişiklikler doğrultusunda yeni modelleri geliştirildi.
Leopard 2 tankı
İlk kez Soğuk Savaş döneminde Batı Almanya’nın Sovyet tehdidine karşı ürettiği Leopard 2, çeşitli arazilerde daha hızlı hareket edilmesini ve düşmanın zırhlısıyla mücadele edilebilmesini amaçlıyor. Ukrayna’nın genellikle kullandığı 3 kişilik T-72 tankıyla karşılaştırıldığında Leopard 2’de komutan, nişancı, mermi yükleyici ve sürücü olmak üzere 4 kişi bulunuyor.
Çok katmanlı kompozit zırha sahip 67 tonluk Leopard 2’ler karşı ateşten tank mürettebatını koruyor. Leopard 2, 120 milimetrelik namluya sahip ve yaklaşık 3,5 kilometrelik atış menzili bulunuyor. Tankın hareket menzili ise yaklaşık 500 kilometreye ulaşıyor.
İkincil silah olarak 2 adet 7,62 milimetrelik makineli tüfek bulunan Leopard 2’de 16 sis bombası deposu da mevcut. Bu tankın ulaşabildiği maksimum hızın ise saatte 72 kilometre olduğu belirtiliyor.
İlave tank tedariki beklentisi
Güncel olarak pek çok Avrupa ve NATO ülkesinin kullandığı Leopard 2, bakımının daha kolay olması ve diğer alternatiflerine göre daha az yakıt gerektirmesi sebebiyle tercih ediliyor.
Almanya’nın Ukrayna’ya silahlı kuvvetler envanterinden 14 Leopard 2 A6 tankından oluşan bir bölük sağlayacağı açıklamasının ardından diğer Avrupalı ortakların da Kiev’e Leopard 2 temin edeceği belirtiliyor. Ukrayna’ya destek paketinin, eğitimin yanı sıra lojistik, mühimmat ve sistemlerin bakımını da içermesi bekleniyor.
M1 Abrams tankı
Leopard 2 gibi 4 kişilik mürettebata sahip olan M1 Abrams tanklarının doğrudan isabet almasını engelleyen kompozit zırhı mevcut. M1 Abrams, 67 ton ağırlığıyla Rus tanklarından daha ağır ve alternatiflerine göre yüksek yakıt tüketimli gaz türbinine sahip. Saatte 67 kilometre maksimum hıza sahip M1 Abrams’ın hareket menzili yaklaşık 430 kilometreyi bulunuyor.
Yaklaşık 2,5 kilometrelik atış menziline sahip M1 Abrams’da 120 milimetrelik namlu bulunmasının yanı sıra ikincil silah olarak 7,62 milimetrelik ve 50 kalibrelik makineli tüfek mevcut. Komplike ve pahalı bir silah olan M1 Abrams için bakımı ve devamlılığı açısından ve jet yakıtıyla çalışması nedeniyle lojistik tedarik sıkıntısı da mevcut.
Maliyeti 10 milyon doların üzerinde
Maliyeti fazla değişkenlik gösteren Abrams tankı için eğitim ve idame dahil olduğunda her tankın maliyeti 10 milyon doların üzerine çıkıyor. ABD, Ukrayna’ya 31 gelişmiş M1 Abrams tedarik edeceğini açıklasa da lojistik, bakım ve tankların kullanımı konusundaki eğitimlerle tedarikin aylarca sürebileceği belirtiliyor.
Bu tankların Ukrayna’nın açık arazideki manevra alanını geliştirmesi için yardımcı olabileceği ifade ediliyor.
Ukrayna birliklerine yeni tankların eğitimi için süre lazım
Mevlütoğlu’na göre, Leopard 2 ve M1 Abrams tankları, zırh koruması, ateş gücü ve hareket kabiliyeti açısından Rus ordusunun envanterindeki T-90M hariç tüm tanklardan üstün; T-90M ile de aşağı yukarı muadil sayılabiliyor. Yeni tanklar, Ukrayna ordusu envanterindeki tanklardan tartışmasız şekilde üstün.
Ancak Leopard 2, M1 ve İngiltere’nin Ukrayna’ya vereceğini açıkladığı Challenger 2 tanklarının kullanımı, bakım ve onarımı açısından belli yetkinlikler ve eğitim gerekiyor.
Mevlütoğlu, bu tankların sürücü, nişancı ve komutan eğitimleri, eski Sovyet/Rus yapımı T serisi tanklara göre daha uzun ve kapsamlı olacağunu, tankları kullanacak Ukraynalı personelin eğitimi için belli bir zaman ve maliyet gerekeceğini kaydetti.
Ukrayna birlikleri, ilk kez NATO standardı top mühimmatı kullanacak
Ukrayna’nın halihazırda NATO standardı obüs mühimmatını yoğun şekilde kullandığını ancak kullanılan tank toplarının Rus standardı olduğunu anımsatan Mevlütoğlu, Ukrayna birliklerinin ilk kez NATO standardı 120 milimetre tank top mühimmatı kullanacağının altını çizdi.
Bu durumda mühimmat ikmalinin aciliyet oluşturacağını ve NATO ülkelerinden 120 milimetre tank mühimmatı temin edilmesi gerekeceğini aktaran Mevlütoğlu, tanklarla belli bir miktar mühimmatın da sevk edilmesinin muhtemel olduğunu kaydetti.
Kritik mevsimsel dönem: Rasputitsa
Mevlütoğlu, Ukrayna’da “Rasputitsa” olarak adlandırılan çamur-balçık dönemini hatırlatarak, her türlü paletli ve tekerlekli kara aracının hareketinin o dönemdeki koşullardan olumsuz etkilendiğini belirtti.
60 tondan daha ağır M1 ve Leopard 2 tipi tankların Rasputitsa döneminde manevrada zorlanmalarının muhtemel olduğuna işaret eden Mevlütoğlu, şöyle dedi:
Bu nedenle, çamurun donduğu soğuk iklimde ya da kuruduğu ilkbahar döneminde daha etkili olmaları beklenebilir. Öte yandan bu tankların, meskun mahal içinde ve çevresinde savunmaya destek maksatlı kullanılmaları da söz konusu olabilir. Bahse konu koşulların Rus ordusu için de aynen geçerli olduğunu hatırlatmak gerekir.
Uzun menzilli isabetli atış avantajı
Mevlütoğlu, Rusya’nın seferberlik ve artırılan savunma üretim kapasitesi ile tazelediği kuvvetlerinin şubat-mart civarı düzenleyebileceği geniş kapsamlı bir taarruza karşı, Ukrayna’nın etkili bir savunma yapması için modern tankların önemli rol oynayabileceğine dikkati çekti.
M1 ve Leopard 2 gibi tankların uzun menzillerden isabetli atışlarla Rus zırhlı araçları ve konvoylarının ilerlemesini durdurabileceğine değinen Mevlütoğlu, Ukrayna’nın tank gücünü modern zırhlı araçlarla takviye etmesi ayrıca karşı taarruz kabiliyetini ve dolayısıyla işgal edilmiş bölgeleri geri alma şansını kayda değer oranda artırabileceğini anlattı.
Ukrayna’ya F-16 verilmesi ihtimali
Mevlütoğlu, gelecek dönemde farklı NATO ülkelerinde Ukrayna’ya modern tank ve zırhlı araç sevkiyatının süreceğini, sonraki aşamada ise Ukrayna Hava Kuvvetleri için muharip uçak tesliminin daha somut şekilde gündeme gelebileceğini değerlendirdi.
ABD Savunma Bakanlığı’nın 2023 bütçesinde Ukraynalı pilotların eğitimi için 100 milyon dolar tahsis ettiğini hatırlatan Mevlütoğlu, bu kapsamda Ukrayna’ya F-16 savaş uçaklarının verilmesinin gündeme gelebileceği öngörüsünde bulundu.
