AK Parti ve MHP’li milletvekillerinin imzasını taşıyan Yargıçlar ve Savcılar Kanunu ile Kimi Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Teklifi, TBMM Adalet Kurulunda kabul edildi.
Teklifle, Yargıçlar ve Savcılar Kanunu’nda yapılan değişiklikle, yargıda hakim ve savcı yardımcılığı kurumu getiriliyor.
Yürürlüğü 1 Ocak 2023’te başlayacak uygulamaya nazaran, hakim ve savcı yardımcılığı mühleti 3 yıl olacak.
Hakim ve savcı yardımcılığı temel eğitim periyodu, vazife periyodu ve son eğitim devrinden oluşacak. Temel eğitim ve son eğitim Türkiye Adalet Akademisi tarafından verilecek. Misyon periyodu ise yargı mercilerinde fiilen vazife yapmak suretiyle geçirilecek.
Hakim ve savcı yardımcıları, atanmalarını müteakip temel eğitime alınacak. Hakim ve savcı yardımcıları, temel eğitim devrinin sonunda yazılı imtihana tabi tutulacak ve aldıkları puana nazaran en yüksek puandan başlamak üzere başka ayrı sıralanacak. Eşitlik halinde hakim ve savcı yardımcılığı yazılı müsabaka imtihanında puanı yüksek olana öncelik tanınacak. Eşitliğin devam etmesi halinde kura çekilmek suretiyle sıralama belirlenecek. Hakim ve savcı yardımcıları bu sıralamaya nazaran, Adalet Bakanlığınca belirlenen birinci derece yargı yerleri ortasından seçtikleri vilayet yahut ilçelere vazife periyodunu geçirmek üzere atanacak.
Hakim ve savcı yardımcıları vazife periyodunda bölge adliye yahut bölge yönetim mahkemeleri ile Yargıtay yahut Danıştayda da görevlendirilebilecek.
Hakim ve savcı yardımcıları, vazife periyodunda Türkiye Adalet Akademisinde iki defa orta eğitime alınacak. Her orta eğitimin sonunda yazılı imtihan yapılacak.
Görev periyodunu tamamlayan hakim ve savcı yardımcıları son eğitime alınacak. Son eğitim periyodunu bitiren hakim ve savcı yardımcıları, yazılı ve kelamlı imtihana tabi tutulacak. Kelamlı imtihana girebilmek için son yazılı imtihan puanı ile yazılı imtihanlar kesin puanının başka ayrı en az 70 olması gerekecek.
Temel eğitim ve orta eğitim yazılı imtihan sonuçlarına nazaran; son yazılı imtihandan tam puan alsa bile yazılı imtihanlar son puanının 70 ve üzerinde olma ihtimali kalmayan hakim ve savcı yardımcıları, 15 gün içinde yine ikinci orta eğitim yazılı imtihanına alınacak. Bu imtihan sonucuna nazaran de yazılı imtihanlar son puanının 70 ve üzerinde olma ihtimali kalmayanların hakim ve savcı yardımcılıklarına Adalet Bakanlığınca son verilecek.
Hakim ve savcı yardımcılığı sonunda başarılı sayılmak için yazılı imtihanlar kesin puanının yüzde 50’si, kelamlı imtihan puanının yüzde 25’i ile vazife ve eğitim devirlerinde verilen puanların aritmetik ortalamasının yüzde 25’inin toplamının en az 70 olması gerekecek.
Yazılı imtihanlar; hakim ve savcı yardımcılarına ders verenler ortasından Türkiye Adalet Akademisi Liderince seçilen lider ile 4 asıl ve 2 yedek üyeden oluşan yazılı imtihan heyeti tarafından yapılacak.
Sözlü imtihan; Türkiye Adalet Akademisi Liderinin başkanlığında, Teftiş Heyeti Lideri ve İşçi Genel Müdürü ile hakim ve savcı yardımcılarına ders verenler ortasından ilgili bakan yardımcısınca seçilen 2 asıl ve 1 yedek üyeden oluşan kelamlı imtihan şurası tarafından yapılacak.
Hakim ve savcı yardımcılığı sonunda başarılı olamayanlar, talepleri halinde merkez yahut taşra teşkilatında genel yönetim hizmetleri sınıfında bir takıma atanabilecek, aksi halde bu şahısların hakim ve savcı yardımcılığına son verilecek.
Hakim ve savcı yardımcılığı müddetini tamamlamadan misyondan ayrılanlar ile bu süreyi tamamlayıp mesleğe kabul edildikten sonra hakim ve savcı yardımcılığı mühleti kadar çalışmadan misyondan ayrılanlar, bu mühlet zarfında kendilerine ödenen aylık, ödenek, tazminatlar ile her türlü ödemenin, mecburi hizmetin eksik kalan kısmı ile orantılı ölçüsünü iki kat olarak ödeyecek.
HAKİM VE SAVCI YARDIMCILARININ VAZİFE VE YETKİLERİ
Teklifle hakim ve savcı yardımcısının misyon ve yetkileri belirleniyor.
Buna nazaran, hakim ve savcı yardımcısı, mahkemede, hakim tarafından tevdi edilen evrak yahut evrakı inceleyerek hakime sunmakla, duruşma ve keşif süreçlerinde hakime yardımcı olmakla, yazı işleri müdürlüğünce hazırlanan evrakı hakime sunulmadan evvel denetim etmekle, tensip ve gerekçeli karar taslaklarını hazırlamakla, orta kararların icrasına dair iş ve süreçleri yapmakla, hakimin istediği mevzular hakkında türel araştırma yapmakla misyonlu olacak. Bu şahıslar, mevzuatta belirtilen öteki vazifeleri ve hakim tarafından verilen gibisi misyonları de yerine getirecek.
Görev devrinde hakim ve savcı yardımcısının, Cumhuriyet başsavcılığındaki vazifeleri ise “Savcı tarafından tevdi edilen belge yahut evrakı inceleyerek savcıya sunmak; soruşturma süreçleri ile kovuşturma etabında savcının vazife alanına giren işlerde savcıya yardımcı olmak; yazı işleri müdürlüğünce hazırlanan evrakı savcıya sunulmadan evvel denetim etmek; soruşturma evrakına ait karar taslakları ile soruşturma ve kovuşturma etabında kanun yollarına müracaat taslaklarını hazırlamak; her türlü yazışma taslağını hazırlamak, savcının istediği hususlar hakkında türel araştırma yapmak ve mevzuatta belirtilen vazifeler ile savcı tarafından verilen gibisi misyonları yerine getirmek.” olacak.
Münhasıran hakim yahut savcı tarafından yapılması gereken iş ve süreçler, hakim ve savcı yardımcısı tarafından yapılamayacak.
DEĞERLENDİRME FORMU DÜZENLENECEK
Her hakim ve savcı yardımcısı hakkında; eğitim devirlerinde Türkiye Adalet Akademisinin ilgili daire lideri; vazife periyodunda ise eğitici hakim ve savcı, Yargıtay ve Danıştayda ilgisine nazaran daire lideri yahut savcı tarafından 100 puan üzerinden kıymetlendirme formu düzenlenecek.
Bu form düzenlenirken hakim ve savcı yardımcısının görevini yapmakta gösterdiği kabiliyet ve muvaffakiyet, misyonuna bağlılığı ve ahlaki gidişi ile bağlantı hüneri ve gerilim idaresi kabiliyetine dair konular dikkate alınacak.
Müfettiş maiyetinde misyon yapılması durumunda müfettiş, Anayasa Mahkemesinde vazife yapılması durumunda ise kısım lideri tarafından hakim ve savcı yardımcısı hakkında kıymetlendirme formu düzenlenecek.
Düzenlenecek formlar Adalet Bakanlığına gönderilmek üzere ilgisine nazaran Adalet Komitesi Başkanlığı ile Anayasa Mahkemesi Başkanlığı, Yargıtay Birinci Başkanlığı ve Danıştay Başkanlığına verilecek.
Teşvik ve ödüllendirme emeliyle hakim ve savcı yardımcılığı sonunda başarılı olanlardan sıralamada birinci üçe girenler, isim çekmeye dahil edilmeyecek ve listeden seçim yapabilecek.
Hakim ve savcıların, birinci sınıfa ayrılması için en az 3 meslek içi eğitim programına katılması gerekecek.
Hakimler ve Savcılar Konseyi Teftiş Konseyi ile Adalet Bakanlığı Teftiş Heyetinin teftiş programları, en geç 2 yılda bir mahallinde kontrolü sağlayacak formda düzenlenecek ve uygulanacak. Yıllık teftiş programları, her yıl ocak ayının en geç 2’nci haftası sonuna kadar ilan edilecek.
NOTERLİKLERE ATAMA
Teklifle, boşalan yahut açılan noterliklere yapılan atamalardan vazgeçmenin hangi mühlet içinde yapılacağı da düzenleniyor. Atanma yahut nakil talebinde bulunan müracaat sahiplerinin vazgeçme talepleri, ilan tarihinden itibaren bir ay içinde iletilmesi kaydıyla atama sürecinde pahalandırılacak. Aksi halde vazgeçme talebi dikkate alınmayacak.
Noterin misyona başlamasına ait mecburilik ile haklı bir neden olmaksızın bu zorunluluğa uyulmaması durumunda noter istifa etmiş sayılacak. Noter, atama yahut nakle ait kararın Adalet Bakanlığının resmi internet sitesinde ilanından itibaren 1 ay içinde yeni misyonuna başlayacak. Atanan yahut nakledilen noterin şimdi çalıştığı yere ait noterlik sıfatı, Cumhuriyet savcısının huzurunda yapılacak evre ve teslim sürecinin bitmesiyle sona erecek, yeni yer noterlik sıfatı ise bu yere fiilen başlama tarihinde kazanılmış olacak.
Atama kararının bildirisinden evvel noterin vazgeçme hakkını kullanabileceğine ait karar yürürlükten kaldırılacak.
Noterlere ait düzenlemeler, 1 Ocak 2023’te yürürlüğe girecek.