Fiziksel şartlar ne kadar iyi olsa da bir çocuğun kurum bakımında kalması yerine birebir ilgi, sevgi ve saygının olduğu aile yanında büyümesinin fiziksel, duygusal ve psiko-sosyal gelişimi için daha iyi olacağı biliniyor. Bu bakımdan koruyucu ailelik, çeşitli sebeplerle biyolojik ailesiyle yaşayamayan, devlet korumasında kurum bakımındaki 0-18 yaş aralığındaki çocuklara alternatif bir bakım modeli oluyor.
Koruyucu aile olmak isteyen pek çok kişi bu kararı alıp sonrasında girişimde bulunuyor. Dört yıl önce koruyucu aile olan Nebahat-Tansı Atabey çiftinin hikâyesi ise diğer koruyucu ailelerden biraz daha farklı. Nebahat Atabey bu süreci, “İki yıl çocuk evleri sitesinde gönüllü annelik yaptım. Kızımla sevgi evlerinde gönüllüyken tanıştık. Kızımın bazı sorunları vardı. Konuşamıyordu ve ağır öğrenme güçlüğü de vardı. Hafta sonları bizim misafirimiz oluyor, konuşma terapisi aldırıyorduk. Bir süre sonra bu durum bize yetmedi. Hafta sonları geliyordu, sonra geri gidiyordu. Hem o üzülüyordu hem de biz üzülüyorduk. Terapi de yeterli olmuyordu. Aslında eşimle çocuk yapmama kararı alarak evlenmiştik. Yıllar sonra kızımızla tanışınca yeni bir karar aldık. Bundan sonra yolumuza kızımızla üç kişi olarak devam edecektik. Fikrimizi değiştirip gönüllü aileden koruyucu aileye geçiş yaptık” sözleriyle anlattı.
“Konuşma terapisi aldıktan sonra kızımız normal konuşmaya başladı. Aldığı eğitimlerle öğrenme güçlüğü de çok güzel bir gelişim gösterdi. Okul hayatında iyi bir noktaya geldi. Dört yıl içinde amacımıza ulaştık. Beklentilerimizin üzerinde değişiklikler oldu. Tabii ki hâlâ özgül öğrenme güçlüğü ve konuşmayla ilgili sorunları var. Bu bir süreç, bir süre daha özel eğitimlere ve terapilere devam edeceğiz. Kızımızdaki güzel gelişim, beni ve eşimi çok mutlu ediyor. Şimdi aramızda çok keyifli, neşeli, eğlenceli hayatın içine katılmış bir çocuk var.” Nebahat Atabey
‘SEVGİ VE BAĞLILIĞA İHTİYAÇLARI VAR’
“Kızımızı görünce aramızda sevgi bağı oluştu” diyen Atabey, “O bize biz ona bağlandık. Sevgi evlerinde birçok çocuk vardı. Ancak kızımın aileye daha çok ihtiyacı olduğunu hissettim. Devlet koruması altındaki çocukların her türlü maddi ihtiyacı devlet tarafından karşılanıyor. Bu anlamda devletimiz son derece cömert. Ancak çocukların temel ihtiyacı sevgi ve bağlılık. Eşim ve ben kızımıza evde onu sağladık. Çocuğumuz üzerinde bu durum çok etkili oldu” dedi.
‘ELEŞTİRİLERE MARUZ KALDIK’
Çocuk yetiştirmenin zorluğunu çocuk sahibi olan herkesin bildiğini söyleyen Atabey, ancak bir çocuğa sevgi vermenin, onunla birlikte yaşamanın tadının çok başka olduğunu dile getirdi. Ebeveyn olmaya karar verdiklerinde kendisinin 55, eşinin 57 yaşında olduğu bilgisini veren Atabey, “Orta Doğu Teknik Üniversitesi (ODTÜ) kimya bölümü mezunuyum. Uzun yıllar savunma sanayisinde çalıştım. Çocuğum bize geldiğinde 6 yaşındaydı. O gelince emekli olamaya karar verdim. Birçok insan bu yaştan sonra annelik yapılabilir mi diye beni eleştirdi” diyerek bu konuda pek çok tepki aldığını söyledi.
“Çocukla hayatımız çok güzel bir yönde değişti. Kızımız bizim kalbimizden doğdu ve kalbimizin tam ortasına yerleşti. Bundan böyle üç kişilik bir aile olarak yolumuza devam ediyoruz. Onun gelişimini izlemek başlı başına bir heyecan. Yıllarca iki kişi olarak rutinin içinde yaşamışız. Çocuk bizi rutinin içinden çekip çıkardı.” Nebahat Atabey
Koruyucu aile olmayı herkese tavsiye eden Nebahat Atabey, bir çocuğun hayatına dokunmanın önemine değindi. Şu anda Korucu Aile, Evlat Edinme (KOREV) Derneği’nde Denetim Kurulu Başkanı olan Atabey, “Çocukların sevgiye ve aidiyet duygusuna çok ihtiyacı var. Koruyucu aile olmanın en güzel tarafı, çocuğa aile sıcaklığının verilmesidir. Koruyucu aile olmak ve bu konuda bilgi almak isteyenler derneğimizle iletişime geçebilir” dedi.
Korucu Aile, Evlat Edinme (KOREV) Derneği Denetim Kurulu Başkanı Nebahat Atabey’e koruyucu ailelik ile ilgili olarak en çok merak edilen soruları sorduk.
Kimler koruyucu aile olabilir?
T.C. vatandaşı olup 25-65 yaş aralığında olan, en az ilkokul mezunu, düzenli bir geliri olan kişiler veya çiftler koruyucu ailelik başvurusunda bulunabilirler. Toplumda çok bilinmiyor ama bekâr bireyler de koruyucu aile olabilir. Ayrıca ailenin biyolojik çocuğunun olması, koruyucu aile olmasının önünde engel değildir. Koruyucu aile olmak isteyenler il müdürlüklerinde bulunan koruyucu ailelik birimine başvuru yapabilirler.
Hangi çocuklar koruyucu aileye yerleştirilebilir?
Biyolojik anne ve babası hayatta olan ancak onların yanında kalması uygun olmayan, biyolojik aile ile hukuki bağı devam ettiği için evlat edindirilmesi de mümkün olmayan, devlet koruması altında olan çocuklar, uygun görülmeleri halinde koruyucu ailelerle eşleştirilirler. Çocuğun koruyucu aileye yerleştirilmesi için biyolojik anne ve babasından rıza alınmasına gerek yoktur.
Çocuklar koruyucu ailede olduklarını ne zaman öğrenir?
Aslında koruyucu aileleri ile buluştukları andan itibaren aileye dahil olma şeklinin farklı olduğu aile tarafından çocukla mutlaka paylaşılmalı. Çünkü çocukların kendi gerçekliklerinin bir parçası olarak, koruyucu ailede olduğunu bilmeleri benlik oluşumunda oldukça önemli.
Koruyucu ailelik ne kadar sürer? Çocuk kaç yaşına kadar koruyucu ailede kalır?
Çocuğun koruyucu aile yanında kalma süresi, koruma altına alınma nedenine bağlı olarak değişiklik gösterir. Çocuk uzun yıllar koruyucu ailesinin yanında kalabileceği gibi belirli bir süreden sonra biyolojik ailesine döndürülme ihtimali de var.
Koruyucu aile, çocuğu evlat edinebilir mi?
Koruyucu ailedeki çocuğun biyolojik ailesi rıza verirse, çocuk evlat edinme statüsüne geçer.
Evlat edinme ile koruyucu aile hizmeti arasındaki temel farklar nelerdir?
Evlat edinme ile arasındaki en temel farkı çocuğun 18 yaşına kadar koruyucu ailesinin soyadını alamaması ve yasal mirasçısı olamayışıdır. Evlat edinme statüsündeki çocuklar terk edilmiş ya da biyolojik ailesinin rızasının alındığı çocuklardır.
Koruyucu aile olanlara sosyo-ekonomik destekler sağlanır mı? Ücret ödenir mi?
Evlat edinme ve koruyucu ailelik arasındaki farklardan biri de bu aslında. Evlat edinen ailelere herhangi bir sosyo-ekonomik destek sağlanmaz. Ancak koruyucu ailelere çocuğun yaşına, sayısına, özel gereksinimine göre değişen koruyucu aile ödemesi yapılır.